Ifakara...

Zo, de eerste week werken zit er op.
En het was best een pittige week. Vooral woensdag, de dag waarop duidelijk werd dat sommige deelnemers met totaal andere verwachtingen waren gekomen. En niet zo maar een paar deelnemers, nee, juist de hoge heren naar wie iedereen beleefd en respectvol luistert (ook al klopt niet perse wat ze zeggen ; )
Dat is echt Afrika: als er een beslissing genomen moet worden, gaan mensen net als in vroegere tijden ‘onder de boom’. En al gebeurt het niet meer letterlijk, het proces is hetzelfde: er wordt een flinke tijd gepraat en uitgewisseld en als het tot de beslissing komt lijkt het alsof die gezamenlijk tot stand is gekomen. Maar als je goed oplet, is er een moment dat één persoon (de impliciete of expliciete leider) iets zegt, daar stemt iedereen dan mee in en zo is het. Het kan dus best zijn dat het gesprek de hele tijd een andere richting op ging, dat je denkt: hoera, het komt goed. Maar dan opeens is alles anders en dan valt er ook niks meer aan te veranderen.

Eerst maar even terug naar waarom ik hier ook al weer was: samen met Eti (ook de Vries, hoe Nederlands ; ) geven we een tweeweekse workshop om verpleegkundedocenten te trainen in praktische didactische vaardigheden. Dus over hoe je mensen motiveert en activeert en hoe je mensen kunt stimuleren tot het grootste leerrendement. Het Afrikaanse onderwijs is voor een groot gedeelte nog zoals het zo’n 50 jaar geleden bij ons was: volle klassen, een docent die ervoor staat en praat. Hij leest òf voor uit een lesboek òf vertelt uit z’n hoofd. Iedereen ‘luistert’ (of is in ieder geval respectvol stil), er is weinig interactie en het is al helemaal niet beroepsgericht.
Dit is wel aan het veranderen (vaak traag maar gestaag), en erg gaaf om er een steentje aan bij te kunnen dragen. Ik ben ook echt blij met de opzet van onze tweeweekse workshop: eerste week een groep van zo’n twaalf mensen trainen en tegelijk een trainingsprogramma ontwikkelen om het geleerde door te geven aan anderen. De tweede week gaan een paar deelnemers die pas ontwikkelde training uittesten op een groep van 20, onder onze begeleiding. Daarna nog wat bijstellen, en dan hebben we dus een heel praktijkgerichte training plus een aantal ervaren mensen die de training goed kunnen geven. De stap daarna (voor de volgende missie): nog meer mensen klaarstomen om de training te kunnen geven.

De eerste twee dagen ging de training erg goed en wat ik ook heel leuk vond: ’s avonds een biertje drinken met een groot deel van de groep. Dat gaat niet altijd zo, vaak verdwijnen de Afrikaanse collega’s in hun kamers om TV te kijken, maar nu was er veel gezelligheid, met de prachtigste sterke verhalen (over de vrouw die in een klein vliegtuigje zat en bij zware turbulentie aan de piloot vroeg: kunt u hier stoppen, want ik wil liever uitstappen…).
Maar op woensdag begon het gedoe. Om een lang verhaal kort te maken: er spelen allerlei politieke belangen waardoor een paar deelnemers de workshop wilden gebruiken om ook andere resultaten te bereiken. Niet dat praktische trainingsprogramma van een week opleveren, maar een onderwijsprogramma op hoog niveau van zeker een jaar ontwikkelen. Zo fijn ook dat wij daar niets van wisten en via allerlei omwegen uiteindelijk een beetje een helderder beeld kregen.
Wat het voor mij ook iets lastiger maakte, is dat mijn collega Eti voor de eerste keer in Afrika is en dan is alles wennen. En ik weet van mijn eerste keren: in het begin is het gewoon moeilijk om iedereen te verstaan, want Tanzanianen spreken natuurlijk een heel ander Engels (Swahili Engels, oftewel Swanglish). Kortom, het leiden van al die heerlijke ‘gedoe-gesprekken’ kwam bij mij terecht, en om eerlijk te zijn: die woensdag raakte ik te geïrriteerd en in plaats van verbinding te zoeken ging ik vooral de confrontatie aan. Noooooooit doen, want dat helpt toch niks. En anders wissel je elkaar juist op dat soort momenten af, maar dat lukte nu dus gewoon niet. Volgende keer beter, want gelukkig werken Eti en ik voor de rest echt erg goed samen (toch buuf ; ) ?.

Nou ja, weer lang verhaal kort: alles is goed gekomen, de laatste dagen hebben we in twee groepen gewerkt: aan het trainingsprogramma en aan het grote onderwijsprogramma. Blijft hard werken om de boel bij elkaar te houden en goede resultaten te behalen, maar het begint er nu toch wel op te lijken. En wel weer prachtig: mijn grootste ‘tegenstander’ (een schat van een man, maar een ‘beetje’ star) vroeg donderdags bij de lunch om m’n adres om in de oogsttijd een ananas van drie kilo op te kunnen sturen. Geweldige peace offering toch?

Nog even een paar echt Afrikaanse dingen (zie ook de foto’s):
- De doorgaande weg van de kust naar Ifakara gaat dwars door een national park en terwijl we tussen vrachtverkeer in rijden, hebben we geluk: een groep van zo’n 20 giraffes (mijn favoriete dier!), een paar gnoes en zebra’s, wat antilopen en buffalo’s en nog een favoriet: het grappige wrattenzwijn.
- Onderweg zien we dat alle obstakels die te dicht bij de weg staan (gebouwen, informatieborden, muurtjes etc. etc.) met een rood kruis gemerkt zijn. Het idee is dat al die dingen verwijderd zullen worden, maar de kruizen schijnen er al een eeuwigheid te staan. In dorpjes kun je trouwens snappen dat het voor de veiligheid is, het verkeer raast inderdaad vlak langs de huizen en er is heus geen voetpad. Maar als we op een smal ongeasfalteerd stuk weg rijden en er aan beide zijden zo’n 10 meter van de weg af kruizen op huisjes staan (alvast voor als die weg ooit geasfalteerd wordt en voor als die daarna vierbaans ofzo wordt), dan is het toch wat vervreemdend.
- Alle eerdere gebrek aan vogels is nu flink ingehaald, we zitten vlak bij een rivier en hebben dinsdag bij zonsondergang een kanotochtje gemaakt: pelikanen, ijsvogels, ibissen, koereigers en allerlei andere reigerversies. En vandaag na een fietstochtje (hoe Hollands door een vlakke vallei): de prachtige zwart-witte visarend. Maar ook gewoon hier voor de deur komen drommen vogels aanvliegen om in de bomen te overnachten, onze verrekijkers houden we altijd bij de hand…
- Op een van de foto’s het Skills Lab waar verpleegkundige vaardigheden geoefend worden. Het trainingsinstituut waar we verblijven is goed uitgerust en het Skill Lab heeft zowaar Afrikaanse modellen.

Nu moet ik ontzettend slapen, want morgen weer om zeven uur op.
De verhalen daarover later, met liefs,
Christiena